9. Building Vocabulary
1. Sanskrit-Telugu Relationships
In any language one finds two types of words: indigenous and borrowed. Telugu is no exception. What is exceptional is the influence of Sanskrit on Telugu. Sanskrit's influence on Telugu is so profound that many of the alphabetical characters now found in Telugu were especially created to accommodate the sounds of characters borrowed from Sanskrit. For example, the following characters were created in Telugu especially to accommodate Sanskrit sounds and pronunciations:
ఋ, ౠ, అః, ఖ, ఘ, ఙ, ఛ, ఝ, ఞ, ఠ, ఢ, థ, ధ, ఫ, భ, శ, ష
Sanskritization of Telugu is so thorough and complete that it is almost impossible, now-a-days, to talk of pure Telugu; it doesn't exist any more. Indeed many books on Telugu grammar were written either in Sanskrit or in highly Sanskritized Telugu.
Sanskrit loan words in Telugu are of two types: "as is" versions and "modified" versions. The "as is" loan words are nothing but the original Sanskrit words "as is" or with a u -type vowel suffix added to them, if necessary, to make them suitable for Telugu pronunciation. The process of transformation from Sanskrit to Telugu is shown in the examples below.
Ex. 1. In these words, the Sanskrit word enters into Telugu as is, with no modification whatsoever.
ముఖము -- ముఖం = face
రథము -- రథం = chariot
Ex. 2. In the following words, the Sanskrit stem remains the same, but the endings get modified as they enter Telugu.
ఆకాశ -- ఆకాశ + ము = ఆకాశము -- ఆకాశం
A-kA-Sa -- A-kA-Sa + mu = A-kA-Sa-mu -- A-kA-SaM = sky
గో -- గోవు
gO -- gO + vu = cow
In colloquial conversational Telugu, the ending -mu is sometimes replaced by -M. Thus
ఆకాశము -- ఆకాశం
a-kA-Sa-mu -- a-kA-SaM = sky
a-kA-Sa-mu -- a-kA-SaM = sky
సంతోషము -- సంతోషం
saM-tO-sha-mu -- saM-tO-shaM = happiness
ఆశ్చర్యము -- ఆశ్చర్యం
A-Scha-rya-mu -- A-Scha-ryaM = surprise
Ex. 3. In the following words, the Sanskrit stem itself changes as it enters Telugu.
సంతోషము -- సంతోషం -- సంతసం
saMtOsha -- saM-tO-sha-mu -- saM-ta-saM
ఆశ్చర్యము -- ఆశ్చర్యం -- అచ్చెరువు
A-Scha-rya -- A-Scha-rya-mu -- a-cce-ru-vu
అద్భుతము -- అద్భుతం -- అబ్బురం
A-dbhu-ta-mu -- a-bbu-raM = wonder
కలహము -- కలహం -- కయ్యం
ka-la-ha-mu -- kayyaM = quarrel
అగ్ని -- అగ్గి
a-gni -- a-ggi = fire
నౌక -- నావ
nau-ka -- nA-va = boat
పంక్తి -- బంతి
paM-kti -- baM-ti = row, line
పీఠము -- పీట
pI-Tha-mu-- pI-Ta = seat, chair
పురము -- ప్రోలు
pu-ra-mu -- prO-lu = city
Although many classical works in Telugu rely very heavily on words and phrases borrowed from Sanskrit, the beauty and simplicity of indigenous Telugu is comparable to the beauty and simplicity of Anglo-Saxon without the embellishments from French and Latin.
2. English-Telugu Relationships
When English began to exert its influence on Telugu, Telugu speaking people used the same artifice to convert English words into Telugu. Examples of "as is" adaptations from English are:
కార్ -- కార్ + ఉ = కారు
car -- car + u = cA-ru
బస్ -- బస్ + ఉ = బస్సు
bus -- bus+ u = ba-ssu
టెలిఫోన్ -- టెలిఫోన్ + ఉ = టెలిఫోను
telephone -- telephone + u = te-le-phO-nu
పొలీస్ -- పొలీస్ + ఉ = పోలీసు
police -- police + u = pO-lI-su
కోర్ట్ -- కోర్ట్ + ఉ = కోర్టు
court -- court + u = cO-rTu
Note how the short 'o' and short 'i' in "police" are transformed into long 'O' and long 'I' in Telugu pronunciation. Also notice how the single consonant 's' in "bus" became a double consonant 'ss' in Telugu pronunciation.
Some more examples are given below:
ice cream ఐస్ క్రీము (ais crI-mu)
juice జ్యూసు (jyU-su)
road రోడ్డు (rO-DDu
station స్టేషను (sTE-sha-nu)
promotion ప్రమోషను (pra-mO-sha-nu)
rule రూలు (rU-lu)
rules రూల్సు (rU-lsu)
note నోటు (nO-Tu)
notes నోట్సు (nO-Tsu)
notes నోట్లు (nO-Tlu)
election ఎలక్షను (e-lak-sha-nu)
elections ఎలక్షన్లు (e-lak-shan-lu)
It is useful to note that the English word "notes" appears in two different incarnations in Telugu. When written as నోట్సు (nO-Tsu), it means the notes a student takes, for example, in a class. When written as నోట్లు (nO-Tlu), it could means paper currency or even promisory notes. Indeed this corrupted English word నోట్లు (nO-Tlu) when joined with the Telugu word కట్ట (kaTTa) yields - after a sandhi operation – నోట్లకట్ట (nOTlakaTTa), a bundle of currency notes.
Many Hindi-English hybrid words are freely used in Telugu:
ఖాదీ బోర్డు (khA-dI bO-rDu) = handloom board
జిల్లా కోర్టు (ji-llA cO-rTu) = district court
లాఠీ ఛార్జి (lA-ThI chA-rji) = baton charge (police action)
Examples of English-Indian hybrid words are:
కోర్టు గుమస్తా (kO-rTu gu-ma-stA) = court clerk
సినిమా తార (si-ni-mA tA-ra) = cinema star
Examples of Telugu-English hybrid words are:
తాలూకాఫీసు (tA-lU-kA + A-phI-su) = Taluq office
ధర్మాసుపత్రి (dha-rma + A-su-pa-tri) = charity hospital
Other examples of words from European languages, including English, that went through some transformation are:
hospital ఆసుపత్రి (A-su-pa-tri)
papaya బొప్పాయి (bo-ppA-yi)
glass. గళాసు (ga-LA-su) - a container
glass గాజు (gA-ju) - a material
plaster పలాస్త్రి ( pa-lA-stri) - in the context of bandage
puncture పంచరు (paM-ca-ru)
constable కనిస్టీపు (ka-ni-sTI-pu) - no longer in vogue
Portuguese బుడతగీచు (bu-Da-ta-gI-cu) - no longer in vogue
overhaul ఓవరాయిలు (O-va-rA-yi-lu)
bodice బాడీ (bA-DI)
pension పింఛను (piM-cha-nu)
clubs కళావరు (ka-LA-va-ru) - suite in a card deck
trumps. తురుఫు (tu-ru-phu) - in a card game
acre యకరం (ya-ka-raM)
3. Adaptation of English Verbs
Many Telugu verb constructions that are derived from English are being widely used in conversational Telugu and at times in written Telugu also. These are obtained by simply adding a Telugu suffix to an English verb. The more popular Telugu suffixes are: చేయు (cE-yu) and అవు (a-vu).
కాల్ చేయు (kAl^ cEyu) = to call
విష్ చేయు (vish^ cEyu) = to wish
డ్రైవ్ చేయు (DrIv^ cEyu) = to drive
ఓవర్ టేక్ చేయు (OvarTEk^ cEyu) = to overtake
ఓవర్ లోడ్ చేయు (OvarlOD^ cEyu) = to overload
పబ్లిష్ చేయు (pablish^ cEyu) = to publish
పేస్ అవు (pEs^ avu) = to pass (an examination)
ఫెయిల్ అవు (Pheyil^ avu) = to fail
లేట్ అవు (lET^ avu) = to get delayed
మిస్ అవు (mis^ avu) = to miss
4. Coordinate Compounds (సమాసములు)
Coordinate compounds are those that imply a link word, usually
'and', sometimes, 'or', and at times both.
(a) Doublets (ద్వంద్వ సమాసం) : Examples of coordinate compounds that are doublets in the sense that both words are nouns and are of equal emphasis. However, if one in the pair refers to a female, the female is mentioned first:
తల్లిదండ్రులు = parents; mother and/or father
ఆలుమగలు = couple; wife and husband
సీతారాములు = Sita and Rama
పార్వతీపరమేశ్వరులు = Parvati and Paramesvara
ఆలుమగలు = couple; wife and husband
సీతారాములు = Sita and Rama
పార్వతీపరమేశ్వరులు = Parvati and Paramesvara
అక్కచెల్లెళ్ళు = sisters
అన్నదమ్ములు = brothers
మంచిచెడ్డలు = welfare; good and/or bad
రాకపోకలు = visits; comings and goings, arrivals and departures
ఆస్తిపాస్తులు = property
(b) Numerical Doublet (ద్విగు సమాసం)
Examples of coordinate compounds where the first word is a numerical indicator are:
నలుదెసలు = four directions (in all directions)
నవరత్నములు = nine gems
ముల్లోకములు = the three worlds (heaven, earth, underworld)
(c) Couplets
(b) Numerical Doublet (ద్విగు సమాసం)
Examples of coordinate compounds where the first word is a numerical indicator are:
నలుదెసలు = four directions (in all directions)
నవరత్నములు = nine gems
ముల్లోకములు = the three worlds (heaven, earth, underworld)
(c) Couplets
పిల్లలు, పెద్దలు = young and elderly
తలా, తోకా = head and tail
పిల్ల, మేకా = kids and children;
పెట్టె, బేడా = bag and baggage
చడీ, చప్పుడూ = din and noise
పురుగు, పుట్రా = critters and creatures
ముంత, తప్పేలా = pots and pans
(d) In some coordinate compounds, one is an adjective and one is a noun. Examples of compound words are:
మంచిమాట = good word
తెల్లగుడ్డ = white cloth
వేడిపాలు = hot milk
వాడికత్తి = sharp knife
Note that the Telugu words on the left side are one words and should not be separated by a space.
(e) In some coordinate compounds, the second word is simply a catch word; it either has no meaning or can be translated as etcetera.
చలీ, గిలీ = cold; cold etc.
పులీ, గిలీ = wild cats; tigers etc.
కోతీ, గీతీ = monkeys; monkeys etc.
5. Useful Sanskrit Prefixes and their Usage
Ex 1. అ = not;
అశుభం (a-Su-bhaM) = inauspicious
అక్రమం (a-kra-maM) = not orderly, unfair
అనేకం (a-nE-kaM) = not one, many
Ex 2. అతి = excessive; exceeding
అతివృష్టి (a-ti-vR-shTi) = excessive rain
అతిమధురం (a-ti-ma-dhu-raM) = excessively sweet, licorice
అతిక్రమించు (a-ti-kra-miMcu) = exceed, exceed the limit; overtake
Ex 3. అధి = additional
అధిదేవతలు (a-dhi-dE-va-ta-lu) = additional gods; lesser gods
Ex 4. అప = negative meaning
అపజయం (a-pa-ja-yaM) = defeat, not victory
అపార్థం (a-pA-rthaM) = misunderstanding
అపనమ్మకం (a-pA-na-mma-kaM) = mistrust
Ex. 5. ఆ = from; to; toward
ఆమూలాగ్రం (A-mU-lA-graM) = from root to tip, all over
ఆసేతుహిమాచలం (A-sE-tu-hi-mA-ca-laM) = from the causeway to the Himalayas, all of India
Ex.6. ఉప = subsidiary, secondary, vice-
ఉప భాష (u-pa bhA-sha) = second language
ఉప సిద్దాంతం u-pa si-ddhAM-taM = corollary
ఉప కులపతి (u-pa ku-la-pa-ti) = vice chancellor
Ex. 7. కు = bad
కుసంస్కారం (ku-saM-skA-raM) = uncultured, bad culture
కుతర్కం (ku-tar-kaM) = bad logic
Ex. 8. నిస్ = without; away;
నిస్తంతి (nis-taM-ti) = without wires, wireless
నిశ్చలం (ni-Sca-laM) = without movement, steady
నిర్మలం (ni-rma-laM) = without pollution, pure
నిస్సంకోచం (ni-ssaM-kO-caM) = without hesitation, without any doubt
Ex. 9. పర = para; another;
Ex. 9. పర = para; another;
పరతంత్ర (pa-ra-taM-tra) = controlled by another, not independent
పరాల్డిహైడు (pa-rA-lDi-hai-Du) = another aldehyde, name of a chemical compound
పరామితి (pa-rA-mi-ti) = “another measurement,” parameter
Ex. 10. పునర్ = again
Ex. 10. పునర్ = again
పునర్జన్మ (pu-na-rja-nma) = rebirth
6. In the Kitchen
నూనె = oil
నెయ్యి = ghee = clarified butter
పోపు = tamper
పాలు = milk
పెరుగు = curds (similar to yogurt)
ఆవాలు = mustard seed
ఇంగువ = asofotida
మెంతులు = fenugreek
పెనం = flat pan
మూకుడు = deep pan for deep frying
A stove (such as a gas stove) is a recent addition to Telugu kitchen. Traditionally, they cooked on open flame by burning firewood or the embers of an open charcoal grill. Gas-burning or electric ovens have not yet entered Telugu kitchens. In affluent houses, one may see a microwave oven. Electric grinders (called mixies) are becoming quite common. Still many kitchens contain traditional stone grinders.
7. Exercises
(1) Read the following names of popular vegetables and fruits
వంకాయ = brinjal, eggplant, aubergine
ఉల్లిపాయ = onion
ఉల్లి కాడలు = green onion
కొబ్బరికాయ = coconut
బంగాళాదుంప = potato
చిక్కుడుకాయ = bean
చింతపండు = tamarind
అల్లం = ginger
మిరప = peppers
మామిడి పండు = mango fruit
మామిడి కాయ = unripe mango
అరటి పండు = banana
అరటి కాయ = plantain
నారింజ పండు = orange
వంకాయ = brinjal, eggplant, aubergine
ఉల్లిపాయ = onion
ఉల్లి కాడలు = green onion
కొబ్బరికాయ = coconut
బంగాళాదుంప = potato
చిక్కుడుకాయ = bean
చింతపండు = tamarind
అల్లం = ginger
మిరప = peppers
మామిడి పండు = mango fruit
మామిడి కాయ = unripe mango
అరటి పండు = banana
అరటి కాయ = plantain
నారింజ పండు = orange
(2) Read the following words aloud.
కాఫీగ్లాసు (kA-phI-glA-su) = coffee-glass
రైలుబండి (rai-lu-baM-Di) = rail vehicle = train
పెంపుడుచిలుక (peM-pu-Du-ci-lu-ka) = pet parrot
దంపుడుబియ్యం (daM-pu-Du -bi-yyaM) = dehusked rice
ఉప్పుడుబియ్యం (u-ppu-Du-bi-yyaM) = parboiled rice
(3) Read the following sayings and make an attempt to understand the meaning of each.
ఆరోగ్యమే మహాభాగ్యం (A-rO-gya-mE ma-hA-bhA-gyaM)
కోటి విద్యలూ కూటి కొరకే! (kO-Ti vi-dya-lU kU-Ti ko-ra-kE)
స్వరాజ్యం నా జన్మహక్కు (sva-rAjyaM nA ja-nma-ha-kku)
కలిమిలేములు కావడికుండలు (ka-li-mi-lE-mu-lu kA-va-Di-kuM-Da-lu)
నిజం నిలకడ మీద తేలుతుంది (ni-jaM ni-la-ka-Da mI-da tElu-tuM-di)
(4) Read the following sentences and make an attempt to understand the meaning of each.
పరీక్ష పేసయేవా? pa-rI-ksha pE-sa-yE-vA?
పేసెంజరు ఎంత లేటయింది? (pE-seM-ja-ru em-ta lE-Ta-yiM-di?)
కొంచెం గ్లాసుతో నీళ్లు తెచ్చిపెట్టు (koM-ceM glA-su-tO nI-Llu te-cci-pe-Ttu)
ఈవేళ కోర్టులో కేసు వాయిదా పడింది (IvELa kOrTulO kEsu vAyidA paDiMdi)
Comments
Post a Comment